Một điểm nhấn của chính sách chống suy giảm kinh tế là gói hỗ trợ lãi suất 4%/năm dành cho doanh nghiệp (DN) sản xuất kinh doanh (SXKD) đang đi vào thực tế. Xoay quanh vấn đề trên và chương trình kích cầu đang được triển khai, PGS-TS Trần Hoàng Ngân đã trao đổi với Báo SGGP.
* PV: Thưa PGS-TS, ông nghĩ sao khi dư luận cho rằng gói kích cầu 17.000 tỷ đồng dùng bù lãi suất (LS) 4% thực tế là kích cung (hỗ trợ vốn lưu động cho DN SXKD) mà chưa quan tâm đến đầu tư và tiêu dùng?* PGS-TS TRẦN HOÀNG NGÂN: Thật sự thì không phải vậy. Khi bù LS 4% với tổng số tiền hỗ trợ là 17.000 tỷ đồng và thời hạn vay được bù LS tối đa là 8 tháng kể từ ngày giải ngân thì hệ thống ngân hàng thương mại có thể giải ngân cho vay vốn lưu động với mức dư nợ có thể lên đến trên 500.000 tỷ đồng.
Với số tiền này, DN có thể sử dụng để mua nguyên vật liệu, trả lương lao động…, như vậy là kích cả cung và cầu. Khi kinh tế suy giảm, để kích cầu đầu tư và tiêu dùng thì hầu hết các quốc gia đều giảm mạnh LS, nếu LS không thể giảm nữa thì chuyển sang hỗ trợ LS.
Việc hỗ trợ LS 4% sẽ có tác dụng hỗ trợ DN giảm chi phí, giá bán (chứ không phải tăng lợi nhuận), tạo cơ hội cho DN duy trì SXKD, đẩy mạnh tiêu thụ hàng hóa và xuất khẩu. Đồng thời, có thể triển khai thêm một số dự án, thu hút lao động… góp phần giải quyết việc làm và bảo đảm an sinh xã hội. Cần thành lập tổ giải quyết vấn đề thất nghiệp: tìm việc làm mới và hỗ trợ tài chính tạm thời hoặc cho vay với lãi suất 0%...
* Muốn kích cầu thật sự thì cần có những giải pháp gì?
* Nền kinh tế nước ta đang ở vào hoàn cảnh sụt giảm cả cung lẫn cầu, sản xuất phải thu hẹp. Để tạo ra cầu cho cả tiêu dùng và DN thì các dự án kích cầu phải ngắn hạn, vì nếu dài hạn thì không còn ý nghĩa kích cầu. Bù LS cho các dự án ngắn hạn mới làm tăng cầu, nếu bơm tiền lâu dài sẽ dễ dẫn đến lạm phát trong tương lai.
Do đó, chuyện cần làm hiện nay là đẩy mạnh giải pháp tăng cầu cho người tiêu dùng là người nghèo, đối tượng hưởng lương thì hiệu quả mới cao. Ngoài ra, cần đẩy mạnh hỗ trợ xuất khẩu bằng hai cách: hạ LS để giảm chi phí vốn, hỗ trợ xúc tiến thương mại và có chính sách tỷ giá hối đoái hợp lý. Chính sách tỷ giá phải phù hợp với mục tiêu: ổn định kinh tế vĩ mô, kích thích xuất khẩu, hạn chế nhập khẩu, cung cầu ngoại tệ và chênh lệch LS hai đồng tiền.
* Ngoài giải pháp hỗ trợ LS và một số giải pháp khác đã và đang triển khai như bảo lãnh cho DN vay vốn, miễn - giãn - giảm thuế một số lĩnh vực, hỗ trợ trực tiếp hộ nghèo trong dịp Tết Nguyên đán vừa qua… thì theo PGS-TS cần có thêm những giải pháp nào phù hợp với tình hình cấp bách hiện nay?
* Ngay từ những ngày đầu năm 2009, Chính phủ đã đưa ra nhiều quyết sách quan trọng: giảm LS cơ bản (8,5% xuống 7%/năm), hỗ trợ 4% LS cho SXKD, hỗ trợ xúc tiến thương mại (63 tỷ đồng), giãn thuế, giảm thuế, miễn thuế, hỗ trợ tiền trực tiếp cho người nghèo...
Mới đây Bộ Tài chính cũng ban hành Quyết định số 291/QĐ-BTC về việc công bố LS cho vay tín dụng đầu tư, tín dụng xuất khẩu và mức chênh lệch LS được tính hỗ trợ sau đầu tư. Như vậy là chúng ta đã có nhiều giải pháp tích cực để ngăn chặn suy giảm kinh tế và bảo đảm an sinh xã hội, vấn đề ở đây là việc triển khai, kiểm tra và công tác cán bộ.
Đây là việc rất cần thiết vì những chính sách kích cầu như tài trợ LS có thể tạo ra nguy cơ không minh bạch, phát sinh cơ chế xin - cho, làm méo mó các chỉ tiêu cần phải đạt của việc kích cầu. Tất cả chúng ta phải ý thức rằng nền kinh tế nước ta đang đứng trước những khó khăn thách thức rất lớn; vì vậy chúng ta phải đồng thuận và chung sức, mọi người phải làm việc hết sức mình, cán bộ công chức phải tận tụy với dân với nước, triển khai nhanh và hiệu quả chủ trương của Đảng và Nhà nước.
Cần có biện pháp thật mạnh và kiên quyết chống đến cùng tệ nạn tham nhũng vì đang ảnh hưởng rất lớn đến niềm tin của người dân. Tôi rất buồn và căm phẫn trước việc một số cán bộ địa phương cắt xén tiền của dân nghèo, nên xử lý hình sự những kẻ này vì họ đã phá hoại chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước ta, đặc biệt là trong tình hình khó khăn hiện nay.
* Theo PGS-TS, ngoài những giải pháp tài chính thì cần có những giải pháp nào khác để kích thích tâm lý tiêu dùng của người dân?
* Những hỗ trợ tài chính rất quan trọng nhưng kích thích về tinh thần cũng cần thiết không kém. Hãy làm những việc có thể đem lại niềm tin và nụ cười cho người dân. Cụ thể, nên tập trung cải cách thủ tục hành chính, nâng cao chất lượng phục vụ của các cơ quan công quyền, hoàn thành nhanh những công trình dân sinh còn đang dở dang như cầu đường, tăng cường công tác thông tin tuyên truyền các chính sách về kích cầu…
* Xin cảm ơn PGS-TS! HOÀNG LIÊM thực hiện