Văn hóa là biết tôn trọng người khác

Con người có văn hóa là người không chỉ biết nghĩ đến mình, sống cho mình, mà còn biết nghĩ đến người khác, tôn trọng người khác, vì người khác, vì cộng đồng xã hội. Chẳng hạn như một học sinh tiểu học biết tìm sọt rác để bỏ vỏ hộp sữa mới vừa uống xong chứ không vứt bừa xuống sân trường; một thanh niên đang ngồi trên xe buýt nhường chỗ của mình khi nhìn thấy một cụ già hoặc một người phụ nữ bồng con nhỏ; một doanh nhân thành đạt, một nhà khoa học nổi tiếng biết tôn sư trọng đạo, vẫn cung kính, ân cần với người thầy cũ thời tiểu học của mình; một cán bộ lãnh đạo biết sướng vui bởi sự ấm no, hạnh phúc của người dân…

Đó chính là con người có văn hóa. Họ là chủ thể sáng tạo các giá trị nhân văn, làm cho xã hội ngày càng văn minh, tốt đẹp. Trong một gia đình mà người cha vũ phu, hành hạ, đánh đập vợ con; và người mẹ đanh đá, thường xuyên chửi chồng, mắng con, thì con cái cũng dễ trở thành kẻ bạo hành, thô lỗ. Trong một khu phố mà việc xả rác, đổ chất thải, phóng uế bừa bãi lại không bị nhắc nhở, can ngăn, thì cư dân nơi đó cũng khó có ý thức cộng đồng và nếp sống văn minh được. Xưa nay, trong xã hội nào cũng vậy, sống mà không biết tôn trọng người khác, vì người khác, hoặc sống ích kỷ, tự cao tự đại thì không thể là người có văn hóa.

Phan Hoàng Chí Hiếu
(Công ty Tenimex – Thiên Nam)

• 
  Trung thực, khiêm tốn, tự trọng và nhân hậu

Có thể khẳng định “con người có văn hóa” phải hội tụ đầy đủ bốn yếu tố biện chứng, gắn bó mật thiết với nhau, nhằm xây dựng thiết chế “hoàn thiện hệ giá trị mới của con người Việt Nam”, cụ thể bao hàm các nội dung sau đây:

- Thứ nhất, phải trung thực, trên mọi lĩnh vực, mọi nơi mọi lúc, từ suy nghĩ đến hành động. Lời nói đi đôi với việc làm, tuyệt đối không gian xảo, nói một đường làm một nẻo. Trong công tác khách quan, tuân thủ đúng quy định về chuẩn mực người cán bộ, công chức. Trong khu dân cư phải thể hiện là công dân mẫu mực.

- Thứ hai, cần khiêm tốn, giản dị, chống thói ba hoa, phô trương, đề cao bản thân, gia đình cả kinh tế lẫn địa vị xã hội.

- Thứ ba, phải có lòng tự trọng - một thành tố cơ bản để cùng với mọi thành viên, mọi tầng lớp cấu trúc chặt chẽ, vững bền tinh thần tự tôn dân tộc. Không có lòng tự trọng thì làm việc gì cũng tùy tiện, cẩu thả, chỉ nhằm đạt được động cơ trục lợi nhỏ nhoi, tầm thường, bất cần đến tác hại do bản thân gây ra cho tổ chức, tập thể hay thành viên khác.

- Cuối cùng, phải có một trái tim, tấm lòng nhân hậu, tự nguyện, bằng nghĩa cử cụ thể để sẵn sàng hỗ trợ, chia sẻ mất mát, nỗi đau của những cảnh đời bất hạnh, những hoàn cảnh thương tâm.

Thiết nghĩ, mỗi cán bộ, công chức và từng công dân rèn luyện phong cách, lối sống theo bốn tiêu chí trên đây, chắc chắn sẽ là những con người có văn hóa thực thụ, góp phần xây dựng xã hội phồn vinh, gia đình thịnh vượng.

Nguyễn Tiến Đạt